Kościeliska 2

W domu tym przez 75 lat mieściły się zakopiańskie cukiernie. Jako pierwsza swoja siedzibę miała tu założona w 1927 r. przez p. Rzadkowskich cukiernia „Zacisze", której znakomite tradycje kontynuuje z powodzeniem znana wszystkim bywalcom Zakopanego „Samanta".

Dom przy ul. Kościeliskiej 2d

Od 1891 r. mieściła się tu siedziba Spółki Handlowej założonej przez właściciela dóbr zakopiańskich, wielkiego patriotę i znakomitego gospodarza hr. Władysława Zamoyskiego. Spółka powstała by promować handel polski stanowiąc konkurencję dla coraz liczniejszych w Zakopanem sklepów żydowskich.

Piekarnia Dańca

Tutaj również kontynuowane są tradycje - spółki piekarniczej powstałej na pocz. XX w.

Ufundowany został w poł. XIX w. przez ówczesną właścicielkę dóbr zakopiańskich Klementynę Homolacsową. Jego budowę rozpoczęto w czerwcu a ukończono w listopadzie 1847 r. pod kierunkiem Sebastiana Gąsienicy - Sobczaka. Początkowo w kościele znajdował się jeden ołtarz, wyrzeźbiony przez W. Kułacka Wawrzyńcoka. Przez wiele lat proboszczem i zarządcą parafii zakopiańskiej był ksiądz Józef Stolarczyk - jedna z najbardziej znanych i najbarwniejszych postaci związanych z Zakopanem.

Kaplica Gąsieniców

Niepozorna kaplica usytuowana pomiędzy kościołem a cmentarzem to najstarszy zabytek sakralny w Zakopanem. Jej budowę ukończono w 1800 r., a pierwsze msze zaczęto odprawiać w 1801 r. Pierwszych patronów zawdzięcza ks. Tobolakowi, który po I wojnie światowej nadał jej wezwanie św. Andrzeja Świerada i św. Benedykta. Kaplica powstała na ziemi Gąsieniców i z ich fundacji. Zgodnie z życzeniem fundatorów zostali oni pochowani przed wejściem do kaplicy w miejscu gdzie obecnie przebiega droga prowadząca do cmentarza.

Cmentarz na Pęksowym Brzyzku

Często porównywany jest do cmentarza na Powązkach lub cmentarza rakowickiego z powodu ilości znakomitych Polaków spoczywających w tym miejscu. Wśród postaci wszystkim znanych można wymienić m.in. pisarzy i poetów: Władysława Orkana, Kazimierza Przerwę - Tetmajera, Kornela Makuszyńskiego; artystów: Władysława Hasiora, Antoniego Kenara, Stanisława Witkiewicza - twórcę stylu zakopiańskiego, doktora Tytusa Chałubińskiego - propagatora turystyki tatrzańskiej, wspaniałego i pełnego poświęcenia lekarza i nauczyciela górali; Jana Krzeptowskiego Sabałę najbardziej cenionego barda góralskiego, legendę muzyki, bajek i folkloru; wspaniałych przewodników: Macieja Sieczkę, Jędrzeja Walę, Józefa Ślimaka, Tadeusza Gąsienicę Giewonta; twórców przewodników i „Encyklopedii Tatrzańskiej" - Zofię i Witolda Henryka Paryskich; kurierów tatrzańskich - Stanisława Marusarza i jego siostrę Helenę oraz Józefa Krzeptowskiego a także cały szereg ludzi związanych z Zakopanem i górami: taterników, ratowników, narciarzy, meteorologów, etnografów, muzyków, lekarzy, przyrodników i kuracjuszy leczących w Zakopanem gruźlicę.
Są tu również groby symboliczne i tablice pamiątkowe m. In. Mariusza Zaruskiego - twórcy i wieloletniego naczelnika TOPR oraz jednego z najbardziej uznanych kompozytorów polskich - Karola Szymanowskiego.

Drzewo wolności

Posadzone 1.06.1919 roku dla uczczenia odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Niewiele osób wie o tym, że pierwszy rozbiór Polski nastąpił na Podhalu już w 1769 r., po wprowadzeniu przez cesarzową Marię Teresę tzw. „kordonu sanitarnego" mającego chronić ziemie Cesarstwa przed epidemią cholery, a faktycznie przyłączającego Spisz, Sądecczyznę, Podhale i Orawę do Austrowęgier. Jeszcze mniej osób wie o tym, że Zakopane jako jedno z pierwszych opowiedziało się za niepodległością, a utworzony na tym terenie skrawek wolnej Polski, nazywany Rzeczpospolitą Zakopiańską z pierwszym prezydentem - Stefanem Żeromskim istniał ponad dwa tygodnie, do ustanowienia oficjalnie niepodległego państwa Polskiego. Na pamiątkę odzyskania niepodległości zasadzono lipę, którą do dziś można oglądać naprzeciwko starego kościoła zakopiańskiego.

Przedszkole sióstr Felicjanek

Wybudowane. na miejscu pierwszej plebanii ks. Stolarczyka z 1851 r. Plebania ta stanowiła stały punkt odwiedzin wszystkich gości przybywających do Zakopanego. Z odwiedzin u pierwszego zakopiańskiego proboszcza nie rezygnowali nawet przedstawiciele rodów panujących. Budowę nowego domu zainicjował w 1910 r ks. Kaszelewski i umieścił w nim ochronkę dla dzieci działającą przy zakopiańskiej parafii od 1900 r.

„Restauracja u Wnuka"

Jeden z najstarszych domów na ulicy Kościeliskiej. Wybudowany przez brata Sabały - Józefa Krzeptowskiego ok. 1870 r. Jest to pierwszy dom w Zakopanem, w którym tradycyjną „wyżkę" zastąpiono mieszkalnym piętrem. W miejscu tym miała swoją siedzibę pierwsza poczta, pierwszy sklep, kasyno z czytelnia czasopism i biblioteką, jedna z pierwszych restauracji w Zakopanem. W 1904 r. została tu założona pierwsza organizacja regionalna - Związek Górali pod opieką bł. Andrzeja Boboli. W 1915 r. urodził się tutaj jeden z najwybitniejszych pisarzy podhalańskich - Włodzimierz Wnuk. Do dziś dom pozostaje w rękach kolejnych przedstawicieli tego rodu.

Willa „Koliba"

Jest to pierwszy budynek zaprojektowany przez Stanisława Witkiewicza w stylu zakopiańskim dla ziemianina z Ukrainy - Zygmunta Gnatowskiego. Dom zbudował w 1892 r. Józef Kaspruś Stoch. Sosręby we wnętrzu rzeźbił Wojciech Brzega. Do II wojny światowej funkcjonował jako pensjonat, później mieściło się w nim przedszkole, następnie dom dziecka. Po generalnym remoncie w 1981 r. „Koliba" stała się siedzibą Muzeum Stylu Zakopiańskiego. Część jej wystroju projektował Władysław Hasior.

Figura Koronacji Najświętszej Marii Panny

Popularnie zwana „Świętą Trójcą" jest najdalej wysuniętym przykładem figury z piaskowca wykonanej w znanych zakładach kamieniarskich w orawskim Białym Potoku. Figury piaskowcowe pochodzące z tych zakładów ustawiane były przy drogach, we wsiach i miejscowościach na całym terenie Orawy oraz na Podhalu.

Zespół Szkół Plastycznych im. A. Kenara

W tym miejscu w 1893 r. powstał ekskluzywny pensjonat „Skoczyńska" P. Izy Kronhelmowej. W jego progach gościło wiele sławnych postaci, m.in. w 902 r. występowała tu Helena Modrzejewska. W roku 1910 spłonął. Po odbudowaniu stał się siedzibą gimnazjum. Po I wojnie światowej (1921-30) dzierżawiony był przez spółkę „Strug" i mieściła się tu fabryka wyrobów stolarskich. Po II wojnie swoją siedzibę miały tu warsztaty Liceum Plastycznego, a od 1995 r przeniosła się tu cała szkoła.

Zagroda Gąsieniców - Bednarzów

Dom powstał ok. 1880 r. i składał się z dwóch izb z sienią i przybudówką. Jego pierwszym właścicielem był długoletni przewodnik tatrzański K. Gąsienica - Bednarz, który prowadził na wycieczki m.in. doktora T. Chałubińskiego i St. Witkiewicza. Jako podziękowanie za wycieczkę na Przeł. pod Chłopkiem dostał od St. Witkiewicza egzemplarz „Na przełęczy" z dedykacją autora. Przy ulicy można zobaczyć krzyż z żelaza kuźnickiego postawiony przez St. Ustupskiego - dawnego właściciela sąsiedniego budynku. Był to jeden z ostatnich hutników kuźnickich. Po zamknięciu huty prowadził własną kuźnię, słynącą m.in. z wyrobów rusznikarskich

Willa „Cicha"

Powstała przed 1880 jako dom Gąsieniców - Sobczaków Cekusów. Trzy siostry Sobczakówny prowadziły tu pensjonat nazywany „Sobczakówką". Gościli tu m.in. Jan Kasprowicz, św. Brat Albert, Maria Skłodowska - Curie. W 1892 r. mieszkał tu Stefan Żeromski. Przez Karola Kłosowskiego przekształcona została w perełkę budownictwa i zdobnictwa podhalańskiego. Wszystkie elementy domu , nawet budynki gospodarcze są zdobione. Bardzo piękne i stylowe jest również wnętrze domu: meble, obrazy, lampy itd. Karol Kłosowski z zamiłowania botanik aklimatyzował do warunków zakopiańskich wiele odmian roślin i jemu ulica Kościeliska zawdzięcza bogate i barwne ogrody.